De ingrijpende gevolgen van hersenschudding voor nu en later.

hersenschudding

Een schijnbaar onschuldige hersenschudding kan je hele leven in één klap op de kop zetten. Van het beste meisje in de klas kan je plotseling geconfronteerd worden met het feit dat je amper een uur op school kunt volhouden. Je verandert van een sporttalent met toekomstperspectief in een depressief en teruggetrokken persoon. Of van een moeder die 20 borden in de lucht houdt tot iemand die amper nog naar buiten durft omdat er vaak te veel herrie en indrukken zijn die je hersenen niet aankunnen. Hierbij valt de directe link met een hersenschudding als beginpunt van alle klachten misschien nog wel te leggen, maar ver kom je met deze analyse niet. Rust wordt geadviseerd, eroverheen groeien, afwachten. Er valt niet veel aan te doen.

Heb je weinig klachten, dan is de hersenschudding redelijk snel weer vergeten, maar toch kan een hersenschudding nog tien jaar na dato je hele gezondheid, van de ene op de andere dag, compleet op de kop zetten. En niemand die nog aan de hersenschudding denkt, die misschien juist de basis heeft gelegd voor de plotselinge verandering van je gezondheid door een kleine trigger.

Wat is een hersenschudding?

Een hersenschudding wordt ingeschaald als een lichte/milde vorm van hersenletsel. Het ontstaat wanneer we vallen, botsen, of een klap op ons hoofd krijgen, soms met verlies van bewustzijn, vaker zonder. Meer dan 50.000 mensen per jaar melden zich bij de huisarts met een hersenschudding, maar de meeste gaan niet eens naar de huisarts. Omdat men niet zeker weet of het nu een hersenschudding was of niet, worden de knieën afgeklopt, een kusje erop gegeven en klaar.

Wordt hersenschudding niet serieus genomen?

Hersenschudding duikt de laatste tijd vaker op in de media, met name in relatie tot sport. Het beeld dat een hersenschudding niets ernstigs is, is langzaam aan het veranderen. Een hersenschudding kan namelijk wel behoorlijke invloed hebben op je leven. Een vervelende bijkomstigheid is dat de klachten vaak niet erkend worden of in relatie gebracht worden met de hersenschudding. Ze kunnen vaak ook pas jaren later optreden. Plotseling valt je hele gezondheid aan duigen, en niemand die er meer aan denkt dat het misschien allemaal begonnen is met een hersenschudding.

Wat bepaald het effect van hersenschudding op onze gezondheid?

De een krijgt een hersenschudding en heeft er nauwelijks last van, terwijl de ander compleet van slag raakt. Lang werd gedacht dat de zwaarte van een hersenschudding en of iemand wel of niet buiten bewustzijn was, de gevolgen bepaalden. Of het een zware of een lichte hersenschudding was, heeft wel degelijk impact op de gevolgen, maar het feit dat iemand wel of niet buiten bewustzijn raakt, hoeft niet veel te zeggen. Wat een belangrijke rol speelt, is hoe gezond je was voordat je een hersenschudding kreeg. Ben je in goede gezondheid, of rook je, heb je diabetes, heb je een auto-immuunziekte, allergieën, darmproblemen, ontstekingen ergens in het lichaam, heb je eerder al een hersenschudding gehad, heb je ADHD, hart- of vaatproblemen, te weinig antioxidanten, een hoog homocysteïnegehalte in je bloed, dan is de kans dat je snel hersteld veel kleiner (1) Waarom? Misschien moeten we voor het begrijpen van het waarom eerst kijken wat er precies gebeurt bij een hersenschudding.

Wat gebeurt er eigenlijk in de hersenen tijdens en na een hersenschudding?

Je valt, en dan? De hersenen worden goed beschermd door je schedel, maar ze hebben de consistentie van zachte boter en de schedel heeft aan de binnenkant harde richels. Als je valt, worden de hersenen tegen de schedel aan geslingerd. Hierbij kunnen de hersenen tegen een van die harde richels aangeduwd worden. Vervolgens kunnen de hersenen juist weer terug worden geslingerd, net als bij een whiplash (2) . Er kan dus ook schade ontstaan aan de tegenoverliggende kant van de impact. In het geval van een val op het voorhoofd wordt de frontale cortex voorin getroffen, maar vervolgens ook de achterkant. Het gebied dat juist in een gespiegelde positie ligt ten opzichte van de plek waar je op gevallen bent.(3)

Primaire schade:

Primaire schade is schade die tijdens de impact gebeurt. Als je valt, kunnen er kneuzingen ontstaan, schade aan de bloedvaten of schade aan neuronen (hersencellen) in het gebied waar je op gevallen bent. Bij vermoeden van een bloeding wordt direct doorverwezen naar het ziekenhuis.

Secundaire schade:

Secundaire schade ontwikkelt zich enkele minuten tot maanden, of zelfs jaren na de hersenschudding en kan een grote impact hebben op je lichamelijke en mentale gezondheid.

Er kan een verandering in de doorbloeding van bepaalde hersengebieden plaatsvinden, evenals een verandering in de onderlinge verbindingen in de hersenen. Schade aan neuronen (hersencellen) en axonen (de uitlopers van hersencellen) kan optreden, met oxidative stress en ontsteking als gevolg.

Bij schade aan neuronen wordt er een alarm geslagen in de hersenen. Er komen stofjes vrij, chemokines genaamd, die zowel het immuunsysteem in de hersenen als buiten de hersenen activeren. De belangrijkste cellen in de hersenen op dat moment zijn de microglia cellen. Hoewel slechts 10% van je hersenen uit neuronen bestaat, bestaat 90% uit glia cellen, en een groep daarvan wordt microglia genoemd. Microglia vervullen twee rollen: in tijden van rust en vrede zijn ze verzorgers van de neuronen, als het ware de plantsoendienst van de hersenen. Ze zorgen ervoor dat de neuronen optimaal kunnen functioneren en zich goed kunnen ontwikkelen (synaptic pruning). Ze maken antioxidanten aan, verwijderen afvalstoffen en reinigen de synaps. In tijden van stress veranderen ze echter van karakter en nemen ze de rol aan van immuuncellen. Ze trekken als het ware hun uniform aan en veranderen van plantsoenendienst in brandweermannen  (4).

Bij een hersenschudding roepen ze eerst de hulptroepen in, middels ontstekings- veroorzakende stofjes cytokines en ruimen afvalproducten, kapotte cellen en dergelijk op. Als nodig zorgen ze ervoor dat de anders gesloten bloedhersenbarrière opengaat om macrofagen (immuuncellen uit de rest van het lichaam die normaliter niet in de hersenen komen) binnen te laten. Deze macrofagen helpen met het opruimen van schade.

Bij bijna alle vormen van hersentrauma, of het nu hersenschudding, of een zwaar hersenletsel is komt ontsteking aan te pas.

Ontstekingen in de hersenen blijven vaak onzichtbaar!

Bij een hersenschudding roepen ze eerst de hulptroepen in door middel van ontstekingsveroorzakende stofjes, cytokines genaamd, en ruimen afvalproducten, kapotte cellen en dergelijke op. Indien nodig zorgen ze ervoor dat de anders gesloten bloed-hersenbarrière opengaat om macrofagen (immuuncellen uit de rest van het lichaam die normaal gesproken niet in de hersenen komen) binnen te laten. Deze macrofagen helpen met het opruimen van schade.

Bij bijna alle vormen van hersentrauma, of het nu een hersenschudding of een zwaar hersenletsel is, komt ontsteking om de hoek kijken.

Ontstekingen in de hersenen blijven vaak onzichtbaar!

Als je op je knie valt, kun je zien en voelen dat het ontstoken is. Als de hersenen ontstoken zijn na een hersenschudding, voel je dat niet. Ondanks dat je hoofdpijn zou verwachten, hebben de hersenen geen pijnreceptoren (nociceptoren). Ontsteking kan daarom lang onontdekt blijven. Alleen de symptomen duiden erop dat er iets aan de hand is. (Er zitten wel pijnreceptoren in de hersenvliezen die tussen de schedel en de hersenen liggen; hoofdpijn ontstaat als de pijnreceptoren in de hersenvliezen geprikkeld worden.)

Ontsteking in de hersenen zelf is niet meetbaar omdat de hersenen een afgesloten systeem zijn. Nu wordt duidelijk dat ontstekingsmarkers ook in het bloed verhoogd zijn, zoals te zien is in recent onderzoek naar hersenschuddingen bij sporters (5). Momenteel wordt er echter zelden getest op ontstekingsmarkers om ontsteking in de hersenen vast te stellen (6). Wat wel zonder test zichtbaar is, zijn de symptomen van hersenontsteking. Deze kunnen variëren van mild tot ernstig en van sporadisch tot chronisch. Symptomen zijn: brain fog, veranderingen in je mentale snelheid, reactie op geurstoffen, hersenvermoeidheid na het eten van bepaald voedsel, chronische depressie, niet kunnen focussen voor langere tijd, een enorme behoefte aan slaap, lethargie of in het ergste geval coma, wat allemaal kan wijzen op ontsteking in de hersenen. (7)

Waarom hersenschudding/ traumatisch
hersenletsel anders is dan een val op je knie:

In principe vernieuwen de cellen in je lichaam zich regelmatig. Kapotte cellen worden opgeruimd en vervangen door nieuwe. Je zou kunnen zeggen dat je elke paar jaar een nieuw lichaam krijgt. Er zijn echter twee gebieden in het lichaam waar dit niet het geval is. Daar worden cellen eenmalig aangelegd, en daar moet je het dan mee doen. Dat is een groot gedeelte van de hersenen en het hart. Op de cellen van deze organen moet je dus uitermate zuinig zijn. Je hebt maar een setje hiervan en daarmee moet je het doen tot je honderd bent.

Hersenschudding en hartklachten:

Een hersenschudding kan meer delen van ons lichaam beïnvloeden dan alleen de hersenen zelf. Onze hersenen zijn via het ruggenmerg verbonden met ons lichaam, waar bewuste acties en reacties worden waargenomen en aangestuurd. Het tweede systeem hierbij is het autonome zenuwstelsel, dat we niet bewust kunnen beïnvloeden. Via het autonome zenuwstelsel worden de organen aangestuurd vanuit de hersenen en andersom beïnvloeden de organen de hersenen (bijvoorbeeld de gut-brain axis). De communicatie tussen de hersenen en onze organen via het autonome zenuwstelsel kan beschadigd zijn door een hersenschudding (dysautonomie, beschadiging van de nervus vagus). Zo kan het fight-flight-gedeelte, dat ervoor zorgt dat we kunnen wegrennen als er een tijger komt, overactief worden. Dit kan leiden tot een hoge hartslag, hartritmestoornissen, slechte doorbloeding, onderdrukking van het immuunsysteem en de afgifte van veel stresshormonen. (8)

Hersenschudding en darmklachten:

Hetzelfde mechanisme (dysautonomie) en enkele andere mechanismen kunnen ook tot darmklachten leiden, zoals constipatie, spastische darm, het niet goed functioneren van de klep tussen de dikke en dunne darm, verstoring van de darmflora, SIBO (small intestinal bacterial overgrowth), het prikkelbare darmsyndroom (IBS), lekkende darm en problemen met de opname van belangrijke voedingsstoffen (9). Dit leidt tot ontsteking in de darm, wat een cascade van problemen veroorzaakt, zoals slechte opname van voedingsstoffen, ijzer- en B12-tekort, enzovoort. Niemand denkt bij deze klachten vaak nog aan de hersenschudding van 10 jaar geleden. Hersenschudding als oorzaak van darmproblemen wordt compleet over het hoofd gezien, maar het is een belangrijke reden waarom behandelingen die bij andere mensen wel aanslaan, bij mensen die ooit een hersenschudding hebben gehad, vaak niet aanslaan. Zolang de problemen in de hersenen niet worden aangepakt, verandert er niets in de darm.

Waarom hersenschudding je karakter en/of leervermogen kan veranderen:

Hersenschudding kan lichamelijke klachten veroorzaken maar kan ook je karakter veranderen. Hersengebieden die onder de impact lijden (in 91% van de gevallen de frontale cortex) zijn minder actief en werken niet meer zo goed. Tegelijkertijd kan ook het evenwicht tussen neurotransmitters die voor geluk en tevredenheid, of juist opwinding en agitatie zorgen, verstoord worden.

Zo kunnen bijvoorbeeld ADHD-achtige klachten ontstaan. Het vermogen om te plannen, consequenties van handelingen te overdenken, impulsen te controleren, te leren van fouten en het empathievermogen kunnen, door een niet goed werkende frontale cortex, worden aangetast. Als juist de zijkant van de hersenen is geraakt, kunnen leerproblemen en/of agressie ontstaan. Sommige mensen worden plotseling heel impulsief, of juist heel boos, of agressief. Anderen kunnen niets meer onthouden en moeten bij het leren elke keer weer van vooraf aan beginnen.(10)

Er is een studie gedaan naar de conditie van de hersenen van American footballspelers, die allemaal een groot aantal hersenschuddingen hebben gehad tijdens hun carrière (11). Velen daarvan doorliepen vier fases van gezondheidsproblemen c.q. persoonlijkheidsveranderingen als gevolg van de beschadiging in de hersenen die ze hadden opgelopen.

  • Fase 1: geen symptomen,
  • Fase 2 woede, razernij, plotselinge stemmingswisselingen, concentratieproblemen en depressieve stemmingen.
  • Fase 3 verwarring , geheugenverlies, slecht lange termijn geheugen
  • Fase 4 dementie. (12)

Lange termijn impact van
hersenschudding op je gezondheid:

De focus van al het onderzoek naar de hersenen was lange tijd gericht op de neuronen. Als je geen schade kan zien aan de neuronen, is alles goed of heeft het niets met de hersenen te maken.

Waar pas de laatste jaren naar wordt gekeken, is de rol van de overige cellen in de hersenen, bijvoorbeeld de microglia cellen. Juist deze cellen kunnen jaren na een incident met een hersenschudding tot grote problemen leiden.

Bij een hersenschudding (maar ook na een hersenbloeding, PTSS – posttraumatische stressstoornis, of ouderdom) kunnen de gliacellen “geprimed” of permanent veranderd worden. Ze veranderen dan van vorm en functie en worden nooit meer hetzelfde. Op dat moment hoef je er nog niet veel van te merken. Ze kunnen jarenlang in deze staat onopvallend in je hersenen zitten. Maar als dan plotseling een trigger van buiten komt (die helemaal niet groot hoeft te zijn), rukken ze allemaal uit in een hoog gealarmeerde staat. Iets waar je anders snel weer overheen zou komen, als het niet chronisch is, zoals stress, overtraind raken, een infectie, voedsel waar je op reageert, of te weinig slaap. Het reactiveren van deze gliacellen kan leiden tot verlies van hersenfuncties, depressie, tinnitus (oorsuizen), coördinatieproblemen, spraakproblemen, spierproblemen, of in extreme gevallen zelfs delirium en coma. Niemand weet dan waar dat plotseling vandaan komt. Het is beangstigend omdat het zo plotseling komt en in korte tijd tot zo’n snelle en ingrijpende verslechtering leidt. Pas als het immuunsysteem in je hersenen weer tot rust wordt gebracht, kunnen dergelijke problemen verbeterd worden.(13)

Overgevoeligheid na een hersenschudding:

Normaal dempen microgliacellen de invloeden van buiten op de hersenen. Als de microglia echter van baan gewisseld zijn (brandweermannen), blijft er niemand die alles wat binnenkomt verzacht. Of de neuronen zelf kunnen door energietekort niet meer teruggaan naar de ruststand en reageren veel sneller. Met als gevolg dat je bijvoorbeeld licht en geluid niet meer aankunt, niet meer op overvolle plekken kunt vertoeven, niet kunt concentreren in een klaslokaal waar iedereen door elkaar roept. Alles wordt heel snel te veel. System overload.

Depressie:

Depressie kan veel verschillende oorzaken hebben. Een ervan is een hersenschudding met hersenontsteking, of gliapriming als gevolg. Bij sporters wordt vaak gedacht dat als ze na een hersenschudding depressief worden dat de depressie ontstaat omdat ze nu niet meer hun sport kunnen uitoefenen (14) . Of mensen met een hersenbloeding, omdat ze alles opnieuw moeten leren, depressief worden (denk aan Martine Bijl)! Nee, depressie is in dit geval een gevolg van ontsteking in de hersenen. Antidepressiva helpen hier beperkt tegen; ze veranderen weinig aan de oorzaak .(14a)

Alcohol misbruik:

Alcoholmisbruik komt vaker voor bij mensen met een hersenschudding. In het eerste jaar na een hersenschudding neemt het alcoholgebruik over het algemeen af. Maar later, zo toont deze studie bij jonge sporters aan, is het alcoholgebruik juist veel groter bij mensen die een hersenschudding hebben gehad. Aan de ene kant ontstaat er een grotere gevoeligheid voor alcohol. Aan de andere kant beïnvloeden meerdere mechanismes, die het gevolg zijn van een hersenschudding, de gevoeligheid voor misbruiksgedrag (15) . Een daarvan is de verslechtering van het functioneren van de prefrontale cortex, waarmee we juist afwegingen maken en onze impulsen controleren. Een verklaring kan zijn waarom velen alcohol niet meer kunnen weerstaan (16) . Een ander mechanisme is de verstoring van de neurotransmitterhuishouding, of de activatie van het immuunsysteem in de hersenen door de microglia.

Dementie:

Ook dementie kan verschillende oorzaken hebben. Een ervan kan het gevolg zijn van een niet behandelde hersenschudding/hersentrauma. Hierbij spelen de cascade van bovengenoemde mechanismes mee. Een chronische ontsteking in de hersenen, aantasting van de barrières in het lichaam en de functieverandering van de microglia-cellen vormen samen een ideale cocktail voor de ontwikkeling van dementie. Daarbij komt nog dat de microglia normaal gesproken de taak hebben om schoon te maken en afvalproducten op te ruimen, zoals amyloid beta plaque of tau-eiwitkluwen (17) Veranderen de microglia echter van functie (brandweermannen), dan worden deze eiwitten, die kenmerkend zijn voor alzheimer maar een gewoon bijproduct van hersenprocessen zijn, niet meer opgeruimd (18) . Tegelijkertijd worden de neuronen niet meer verzorgd en sterven langzaam af .(19), (20), (21)

Schade na hersenschudding is niet eenduidig:

Voor iedereen zijn de gevolgen van een hersenschudding anders, afhankelijk van hoe gezond iemand was/is, welk gebied van de hersenen getroffen is, of priming van de microglia heeft plaatsgevonden, of de bloed-hersenbarrière lek is en of er een auto-immuunreactie is ontstaan tegen hersenweefsel. Op je voorhoofd vallen kan tot hele andere symptomen leiden dan op je linker slaap vallen. Op je linker slaap vallen heeft weer hele andere gevolgen dan op je rechter slaap vallen.

Wat kun je doen?

Als je dit leest en jezelf in sommige symptomen herkent, kun je dan iets doen?

Ja!

Ten eerste, wacht niet af tot het vanzelf beter wordt, want dat gebeurt waarschijnlijk niet. Het vraagt om een grondige analyse van wat er precies aan de hand is. Zijn de klachten wisselend of chronisch? Welke hersengebieden zijn beïnvloed? Is er sprake van priming of een lekke hersenbarrière? Afhankelijk van de inschaling van je klachten vraagt het om aanpassingen van je leefstijl. Waarbij het herstel van je hersengezondheid voorop moet staan. Het vraagt om het balanceren van het op hol geslagen immuunsysteem en het dempen van ontsteking. Het vraagt om optimale voeding voor je brein, het repareren van de darm, voorzichtig belasten van het getroffen hersengebied, en aandacht voor beweging, slaap en stressreductie.

Herken je jezelf hierin, kom in actie!

Herken je jezelf hierin, kom in actie!

 

Meer weten lees ook over gluten hersenschudding en balansproblemen

Bronnen:

1. Cognitive rehabilitation therapy for
traumatic brain injury (2011) Rebecca Koehler, Erin E. Wilhelm, and
Ira Shoulson, Editors
https://www.nap.edu/read/13220/chapter/6#60

2. Fluorine-18-FDG evaluation of crossed cerebellar diaschisis in head injury. (1997) Alavi A, Mirot A, Newberg A, Alves W, Gosfield T, Berlin J, Reivich M, Gennarelli T. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9374339

3. Coup contrecoup injury https://en.wikipedia.org/wiki/Coup_contrecoup_injury

4. Microglial Activation in Traumatic Brain Injury (2017) C. K. Donat et al. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnagi.2017.00208/full

5. Evidence of a distinct peripheral inflammatory profile in sport-related concussion (2019) A.P. Di Battista et al. https://jneuroinflammation.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12974-019-1402-y

6. Acute elevation of serum inflammatory markers predicts symptom recovery after concussion (2019) M.E. Nitta et al. https://n.neurology.org/content/93/5/e497?ijkey=2d7b176142b3c7dbaae3a864fd2374113ffd7a7b&keytype2=tf_ipsecsha

7. Neuroinflammation Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Neuroinflammation

8. Autonomic Dysfunction after Mild
Traumatic Brain Injury (2017) Esterov D, Greenwald BD.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5575620/

9. Effects of traumatic brain injury on intestinal contractility (2013 )Olsen AB et al. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3982791/

10. After Brain Injury: The Dark Side of Personality Change Part I (2012 )J. M. Cromer R.N https://www.psychologytoday.com/intl/blog/professor-cromer-learns-read/201203/after-brain-injury-the-dark-side-personality-change-part-i

11. Abnormally Low Blood Flow Indicates Brain Damage in NFL Players (2016) https://neurosciencenews.com/cte-spect-nfl-neurology-4125/

12. Reversing Brain Damage in Former NFL Players: Implications for Traumatic Brain Injury and Substance Abuse Rehabilitation (2011) A.G. Amen et al. https://www.researchgate.net/publication/51167572_Reversing_Brain_Damage_in_Former_NFL_Players_Implications_for_Traumatic_Brain_Injury_and_Substance_Abuse_Rehabilitation

13. The effect of an acute systemic
inflammatory insult on the chronic effects of a single mild traumatic
brain injury. (2017) Collins-Praino LE, Arulsamy A, Katharesan V,
Corrigan F.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28855139

14. Switching of the Microglial Activation Phenotype Is a Possible Treatment for Depression Disorder (2018 ) Zhang Li Juan et al. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fncel.2018.00306/full

Neuroinflammation and Depression: Microglia Activation, Extracellular Microvesicles and microRNA Dysregulation (2015) Brites D, Fernandes A. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4681811/

15. The relationship between concussion and alcohol consumption among university athletes (2018) Alcock B, Gallant C, Good D. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5910453/

16. Factors Affecting Increased Risk for Substance Use Disorders Following Traumatic Brain Injury: What We Can Learn from Animal Models (2017)Merkel SF et al. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5480402/

17. Amyloid Beta as a Modulator of
Synaptic Plasticity (2010) Parihar MS, Brewer GJ.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3079354/

18. Concussions Drive Dementia Risk Decades Later https://www.webmd.com/alzheimers/news/20180130/concussions-drive-dementia-risk-decades-later#1

19. Dementia Risk Doubles Following Concussion, UCSF Study Shows (2018)Suzanne Leigh https://www.ucsf.edu/news/2018/05/410361/dementia-risk-doubles-following-concussion-ucsf-study-shows

20. Long-term risk of dementia among
people with traumatic brain injury in Denmark: a population-based
observational cohort study. (2018) Fann JR, Ribe AR, Pedersen HS,
Fenger-Grøn M, Christensen J, Benros ME, Vestergaard M.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29653873

21. Microglia in neurodegeneration (2018 ) S.Hickman et al. https://www.researchgate.net/publication/327892286_Microglia_in_neurodegeneration

50 gedachten over “De ingrijpende gevolgen van hersenschudding voor nu en later.

  1. Mijn dochter heeft langdurige klachten na een hersenschudding. Haar klachten worden echter door artsen niet tot nauwelijks erkend. Daar erger ik me mateloos aan. Nu lees ik in bovenstaand stuk “Bij schade aan neuronen wordt alarm geslagen in de hersenen. Er komen stofjes vrij chemokines die het immuunsysteem in de hersenen maar ook buiten de hersenen activeren”. Nu heb ik zojuist ook een YouTube filmpje bekeken over onderzoek na hersenbeschadiging na Corona (https://youtu.be/hJxWC6B6TqY). Daar spreken ze ook over de aantasting van het immuunsysteem in de hersenen! Ik zie een doorbraak om medici wakker te schudden over de ernst van hersenschuddingen.

    1. Dat klopt ik ben net aan het voorbereiden van een nieuw blogartikel over corona en de hersenen, veel mechanismes die bij hersenschudding spelen zoals activatie van het immuunsysteem in de hersenen met ontsteking tot gevolg blijkt Corona ook te kunnen veroorzaken.

      1. Beste,

        Waar kan ik dat artikel terugvinden, aub?
        Ik herken dit namelijk bij mezelf. Veel symptomen die hierboven beschreven zijn, allemaal begonnen na een coronabesmetting.

  2. Ik heb regelmatig last van hersenmist na een verkeersongeval . kan het zijn dat dit ook weersgevoelig is ? Ik heb namelijk 1 jaar na mijn ongeval minder last bij mooie zonnige dagen , maar ontzettend veel last bij regen en onweerachtige dagen .

    1. Ja weer kan je denken beïnvloeden, zeker na een hersenschudding of ongeval. Hoe het iemand beïnvloedt is heel individueel. Er zijn een aantal studies die laten zien dat warm en heel warm weer breinfog vergroten en de hersenen met koud weer beter werken. Aan de andere kant is er ook de invloed van zon vs. grijs die de stemming en de neurotransmitter werking kan beïnvloeden.

  3. De laatste noot is: herken je jezelf hierin, kom in actie! Maar mij is onduidelijk wat wordt bedoeld. In het artikel staat niet wat je moet doen of waar je bij de huisarts naar moet vragen. Tips, suggesties of ideeën?

    1. Op je vraag wat te doen na een hersenschudding. Ik behandel veel mensen die een hersenschudding hebben gehad en klachten blijven houden. Elke hersenschudding is anders, veel hangt ook samen met of er nog andere problemen aanwezig zijn, of ontstaan zijn door de hersenschudding. Maar voor iedereen geldt dat het van belang is om ontstekingen in het lichaam op te sporen. Vitamine D te optimaliseren. De bloedsuiker, die vaak te veel schommelt na een hersenschudding, te stabiliseren. Slaap optimaliseren. Kijken wat het lichaam aan kan, of bewegen (kort en intensief) mogelijk is om de hersenen beter te doorbloeden. Voeding optimaliseren. De rest (suppletie, behandeling bijkomende aandoeningen, oefeningen voor activatie betrokken hersengebieden, keuze welke voeding optimaal is) is vrij individueel. Hoop dat dit wat meer inzicht geeft.

  4. Bizar om te lezen dat na een hersenschudding je bloedsuikerspiegel teveel kan schommelen. Of dat je erg moe wordt van bepaalde voeding. Nooit geweten, maar ik heb er wel last van. Ook merk ik dat te weinig slaap en het te druk hebben weer terugslag geeft. De klachten van vlak na de hersenschudding komen dan weer terug.
    Zijn deze klachten blijvend? Zomer 2020 hersenschudding opgelopen doordat ik achterover op mijn hoofd viel. Nu dus nog bovenstaande klachten

    1. Klachten na hersenschudding kunnen lang aanhouden, als ze niet worden behandeld kunnen ze blijvend zijn en kan het zo zijn dat bijvoorbeeld hersenklachten darmklachten in stand houden en de darmklachten dan weer de hersenklachten. Klachten kunnen ook door een ander incident weer geactiveerd worden, bijvoorbeeld ontsteking een tweede hersenschudding, veel stress.

  5. Ik heb bijna 12 jaar geleden een hersenschudding gehad tgv een val tijdens skiën. Wat er precies is gebeurd weet ik niet en ik mis ook een stuk van de film waar ik na de val nog zelf naar de skilift ben geskied.
    Het heeft 3 maanden geduurd voordat ik weer aan het werk was (als IC vpk)
    Maar nu ik dit zo lees vraag ik me af of het überhaupt helemaal goed is gekomen. Ik ben vaak heel moe, kan me maar kort concentreren en mijn geheugen laat me vaak in de steek en ik heb heel vaak hoofdpijn (5dagen/week)
    Is het zelfs na 12jaar nog zinvol om verder onderzoek te laten doen?

    1. Ja het is zelfs na 12 jaar nog zinvol om hier iets aan te doen, als je na 12 jaar nog symptomen hebt betekend dat dat het niet opgelost is. Geactiveerde gliacellen blijven actief en kunnen door omstandigheden getriggert worden, ook kan het hersengebied dat “beschadigt” is nog altijd minder actief zijn en moet het weer geactiveerd worden door gerichte oefeningen.

  6. Man, man.. waar begin ik?
    Heb in mijn eerste levensjaren vier hersenschuddingen opgelopen en een kleine tien jaar geleden mijn laatste en vijfde.
    En ja, ik heb namelijk heel veel symptomen en nog vrij veel hoofdpijn..
    concentratieverlies? Omdat ik een vorm van ADHD zou hebben.
    Vermoeidheid? Heb jaren roofbouw gepleegd en constant slaaptekort gehad.
    Darmproblemen? Zeggen ze dat ik mijn darmen lui heb gemaakt door eigen toedoen, omdat ik jaren geleden een aantal maanden laxerende kruidenthee heb gebruikt.
    En nu last but not least, gebruik ik abnormaal veel alcohol, en functioneer er nog op ook!
    Wat ik zelf diagnosticeer als ‘geen karakter’ en een verslavende aard heb..
    Stel je voor dat alles dit door hersenschade komt!!? Lijkt mij heel onwaarschijnlijk.. sorry voor mijn sceptisch schrijven maar ook al zou het mij vooral goed uitkomen om alles op één, of op de vijf hersenschuddingen die ik gehad heb, te kunnen schuiven.
    Ik kan het moeilijk geloven, maar wel iets om in mijn “achterhoofd” te houden 😉

    1. Hallo
      Er zijn meerdere oorzaken en vormen van ADHD, maar hersenschudding is zeker een belangrijke oorzaak die bijdraagt aan ADHD. Bij ADHD functioneert de frontale cortex het voorste gedeelte van de hersenen niet goed en vallen op je hoofd kan invloed hebben op je frontale cortex (werkt niet meer zo goed).Verslavingsgevoeligheid kan een gevolg zijn. Het is een soort zelfmedicatie. Mensen met ADHD en ADD zoeken vaak naar stimulerende middelen om de onder actieve hersengedeeltes wakker te maken, mensen die ook overactieve hersengedeeltes hebben “overfocused ADD”, of “ring of fire ADD” zoeken vaak juist naar rustgevende middelen (alcohol) om de onrust eindelijk kwijt te raken. Dus ja het kan wel. Zie hier 2 onderzoeken https://neurosciencenews.com/tbi-adhd-neurology-psychology-2485/ , https://www.addictioncenter.com/addiction/adhd/

  7. Is het mogenlijk dat je als gevolg te veel slaapt? Een kennis van mij kan twee dagen comatisch slapen en geen dokter kan iets vinden. Hij word er depressief van kan geen werk aanhouden en door alle wekkers slaapt hij heen gewoon helemaal van de wereld

    1. Hallo,
      Verhoogde slaap behoefde en depressie kunnen een teken zijn van ontsteking in de hersenen. Het wordt ook sickness behavior syndrome genoemd. Je gedraagt je alsof je zware griep hebt. In bed willen blijven, geen sociale contacten willen, terugtrekken. Je hebt energietekort in de hersenen dus alles wat niet noodzakelijk is wordt teruggeschakeld. De aanmaak van cytokines (boodschapper-stofjes die ontsteking aanzetten) kan ervoor zorgen dat je ipv serotonine een ander stofje wordt aangemaakt (quinoline zuur) dat toxisch is voor de hersenen en zo voor nog meer ontsteking in de hersen zorgt (serotonine shunt). Dit mechanisme kan door hersenschudding maar ook door een virusinfectie (denk Corona) in gang worden gezet.

  8. Ik heb ruim 2 jaar geleden zwaar mijn hoofd bovenop gestoten. Daar zeker maanden veel last van gehad. Heb geen relatie gelegd met vermoeidheid of concentratie maar terugdenkend zou ik er zeker last van kunnen hebben gehad. Maar nu nog af en toe terugkerend een zeer gevoelige plek ( daar waar destijds gestoten) op mijn hoofd. Zo gevoelig dat douchen of over je hoofd/haren wrijven al echt niet prettig meer is. Kan je hoofd op die plek terugkerend last houden van ontstekingen dan? Met hoofdpijn tot gevolg? Heb nooit een scan laten maken. Heeft dat na zo’n tijd nog zin?

    1. Ja je hoofd stoten en of hersenschudding kan jarenlang voor problemen zorgen. Dat je pijn voelt aan de buitenkant is geen teken van ontsteking aan de binnenkant (schedel) maar chronische vermoeidheid en concentratiestoornissen kunnen wijzen op lichte chronische ontsteking in de hersenen (en kunnen ook andere oorzaken hebben)

  9. In mijn verleden heb ik 2 hersenschuddingen en 1 hersenkneuzing gehad. Sindsdien heb ik veel hoofdpijn tinitus maar daar ben ik inmiddels aan gewend. Wel is het zo dat ik af en toe een kort lontje heb en heel heftig kan reageren naar een ander toe met de nodige ruzies.
    Meestal krop ik de dingen op en dan komt het als een waterval naar buiten. Ik weet niet of dit te maken kan hebben met mijn hersenletsels of dat het gewoon de aard van het beestje is.

    1. Een kort lontje ontstaat vaak bij mensen die op de zijkant van hun hoofd gevallen zijn en dan met name de linker kant. Aan de zijkant bij je oor zit de temporaal kwab. De temporaal kwab is belangrijk voor functies als taal, geheugen en stabiliteit van de stemming. Werken de temporaal kwab en de frontale cortex (beslissingen nemen, planning, overzicht houden) niet goed dan is er geen controle over stemming en wordt slecht gedrag/boosheid of agressie uitgeleefd, omdat de rem niet werkt. Dus nee, is niet de aard van het beestje maar vaak een gevolg van hersenletsel.

        1. Als je op de pagina essentiële stappen kijkt kun je zien welke stappen nodig zijn om herstel mogelijk te maken.
          Basis is de randvoorwaarden scheppen zodat je hersenen kunnen herstellen: Dat is 1. brandstof voor de hersenen stabiele bloedsuiker (bijna iedereen met hernsenschudding heeft verstoorde bloedsuiker vaak niet meetbaar met bloedtesten omdat het om bloedsuiker in de cellen gaat en niet in het bloed), dat is 2 doorbloeding (koude vingers wijst ook op slechte doorbloeding hersenen) dat is alles optimaliseren om goed te kunnen slapen (slaap is essentieel voor de hersenen) dat is kort en intensief bewegen als dat lukt en dat is niet elke dag over je grens gaan (te veel doen te veel prikkel en crashen).
          Naast de basics is dan individueel nog vaak heea nodig optimale schildklier werking, optimale darmfunctie, werkend immuunsysteem…

  10. Ik heb in november 2019 een achterop aanrijding gehad. Op de snelweg remde ik voor de file, en hij remde niet. Er is toen niet nat mijn hoofd gekeken. Vrijwel direct daarna had ik de diagnose ptss, en vervolgens depressie.
    Ik ben voortdurend doodmoe, ook na 8 uur slaap sta ik moe op. Ik huil om alles. Ik ben depressief, kan niet tegen druktes, kan mij niet concentreren, ben enorm snel over prikkelt. Heb heel veel hoofdpijn, maar ook nekpijn, wat ik weer aan stress relateerde. En ik kan eigenlijk het leven niet meer aan. Hoe groot is de kans dat dit door hersenschade komt.

    1. De kans dat je depressie bij jouw geschiedenis voortkomt uit de aanrijding/hersenschudding/nekproblemen is heel groot. Ook al had je een MRI laten maken was er hoogst waarschijnlijk niets op te zien geweest. Ook overprikkeling niet tegen drukte kunnen en niet kunnen concentreren zijn duidelijke symptomen van problemen naar aanleiding van een hersenschudding. Door ontsteking wordt vaak een mechanisme in gang gezet waardoor ipv serotonine een ontstekings- bevorderend stofje wordt aangemaakt met als gevolg depressie en nog meer ontsteking (ook tryptophan steal genoemd). Dus ik zou als ik jou was zeker iets aan doen; onderzoeken of er sprake is van een tryptophan steal. (aanmaak quinolinezuur ipv serotonine) of andere mechanismen zoals een permeabele darm barrière, voedselintolerantie, hoog homocysteine een verstoorde schildklier. Daarnaast te kijken welke delen van de hersenen moeite hebben (niet helder kunnen denken is frontale cortex, overprikkeling is…) en dan aan de slag met voeding aanpassen, ontsteking remmen en trainen van de gebieden die niet goed werken. Ook je nek kan een belangrijke rol spelen bij het voortbestaan van je klachten. Een instabiele nekwervel kan permanent voor ontsteking in je hersenen, overprikkeling en verstoring van de nervus vagus (rest digest repair) zorgen.

      1. Hoe kun je met je nek aan de gang?
        Zelf heb ik 7 jaar geleden een hersenschudding gehad en met aanpassingen in mijn dagelijks leven gaat het goed. bij drukte, veel prikkels en zonder rust komen de klachten terug.

        1. Klachten kunnen om meerdere redenen terugkomen.
          1. De hersengebieden die niet meer optimaal werkten na de hersenschudding zijn nog niet hersteld. Hierdoor is het mentaal uithoudingsvermogen is nog niet optimaal. Wordt er teveel gevraagd van het ene gebied dat nog niet goed werkt leidt dat tot mentale vermoeidheid. Tegelijkertijd werken andere hersengebieden prima waardoor het voor mensen vaak moeilijk te begrijpen is waarom de een crasht als zij/hij bijvoorbeeld 3 vergaderingen moest bijwonen (1 zou ok zijn), of te lang op de computer moest werken, of te veel bewegende beelden moest verwerken. Hier is het optimaliseren van bloedsuiker, het niet elke dag over de grens gaan om überhaupt te kunnen herstellen en het trainen van de hersengebieden belangrijk.
          2. Er is soms sprake van “glial priming” zoals in het artikel beschreven. Hier kan het zijn dat kleine triggers tot uitwerking hebben die niet in verhouding staat met de trigger. Voor de een kan dat een paar nachten niet goed slapen, voor de ander is het overtraining, voor de derde stress, voor de vierde iets eten waar je niet goed tegen kunt, of tanken bij de bezinstation met als gevolg dat je 1 week uitgeschakeld bent.
          3. Er is sprake van een instabiele nekwervel. Dat kan tot verstoring van de Nervus vagus, maar ook voor nitrosatieve stress (Analoog aan de oxidatieve stress, kan overmatige vorming van stikstofoxide radicalen (NO) ( peroxynitriet en nitrotyrosine), tot problemen leiden.
          4. Zware stress kan voor meer permeabiliteit van de darm barrière zorgen met als gevolg dat ook de bloedhersen barrière in de problemen komt.
          Misschien geeft dit lijstje al wat inzicht hoeveel mechanismes hier kunnen spelen.

  11. Ik kom op dit artikel terecht omdat mijn dochter (9) de laatste weken plots erg boos, prikkelbaar, en negatief is. Dit komt over als depressie bij kinderen. Ze voelt zich waardeloos, is soms achterdochtig. Ze begrijpt soms woorden niet, waar ze anders zelf erg vaak moeilijkere grotemensenwoorden gebruikt. Ze klaagt de laatste jaren soms van een ‘bliksem’ in haar hoofd, heeft nu ook last van constipatie, buikpijn. Ze heeft warm en koud tegelijk, was een tijdje elke dag misselijk, kon heel moeilijk slapen, was erg angstig. Een hele hoop dus, plotseling! Ze maakte wel al 2 mentaal moeilijkere gebeurtenissen mee maar dat stond qua timing niet in verband met haar symptomen. Mijn mamagevoel zegt me dat dit explosieve emotionele wel erg buitenproportioneel is en dat er een lichamelijke katalysator is. Bloedonderzoek lijkt ok.
    Link met dit artikel? Ze bonkte 4 jaar geleden hard met haar achterhoofd tegen een granieten raamdorpel + vlak voor de symptomen 3 maand geleden was ze ineens enkele dagen erg ziek (hitteslag?) met lichtgevoeligheid, braken, hoofdpijn, sufheid, …
    Is een MRI nuttig? Welke waarden in het bloed kunnen getest worden? Is er medicatie/herstel mogelijk naast bovenstaande levenswijzen?
    Alvast bedankt!

    1. Beste, Ik zou bij een plotselinge stemmingsverandering, erg boos worden.. altijd kijken of er niet sprake was van een Streptokokken infectie! Was er een periode met keelpijn? Soms hebben kinderen een strep infectie zonder symptomen. Je zou in ieder geval moeten kijken of de witte bloedlichaampjes normaal zijn en of de anti-DMase verhoogt is. De infectie kan ook een tijdje geleden zijn geweest en elke keer weer oplaaien. Strep kan PANDAS (Pediatrische Auto-immuun Neuropsychiatrische Afwijkingen Geassocieerd met Streptokokkeninfecties) veroorzaken. Vaak zijn er ook tics te zien (zoals met de ogen knipperen, de keel schrapen). Ik weet natuurlijk niet of dat hier speelt, maar ik zou het altijd eerst uit willen sluiten.
      Het kan natuurlijk ook een reactivatie van gliacellen zijn van een hersenschudding dan is er niets te vinden op alle testen. Op een MRI zal je niets zien is mijn verwachting. De meest cliënten van mij hebben perfecte MRI en hebben toch enorme klachten. Maar die klachten zijn geen structuurveranderingen in de hersenen maar ontsteking of functionele bloedsuiker verstoringen (functioneel omdat je het vaak niet ziet met een bloedsuiker meting, die meet wat er in het bloed gebeurt niet wat er in de cel gebeurt). Hoop dat dit je verder helpt!

  12. Ik ben jaren geleden heel hard gevallen van een enorme hoge trap iemand trok me (niet met opzet) naar beneden betonnen trap en vloer. Ik brak mijn voortanden maar was ook in een soort waas. Ik had wat lichamelijke / hoofdpijn maar verder geen onderzoek. Ik kon wegens omstandigheden ook niet naar het ziekenhuis . Moeilijk lang verhaal. Ik heb al een tijd last van depressie en voel me niet meer altijd mezelf. Veel moeheid klachten, rugklachten en heb nog flink wat andere klachten. Iets in mijn blijft me vertellen dat het deels lichamelijk is, dat er iets niet klopt en ik vraag me steeds vaker af of het door de val kan komen. Natuurlijk is het gissen maar is het na al die jaren verstandig om hier toch nog eens medisch naar te laten kijken? Of moet ik dit laten gaan.

    1. Mijn ervaring is, dat depressie als er geen duidelijk ingrijpend gebeurtenis (dood van iemand, oorlog, onderdrukking…) tot depressie heeft geleid, dat depressie meestal lichamelijk is. Er zijn 20 en waarschijnlijk nog meer mogelijke lichamelijke problemen die tot depressie leiden. Hersenschudding is er een van en kan jaren later tot problemen leiden. Dus ik zou zeker verder zoeken. Er zal waarschijnlijk niets op een MRI te zien zijn en ook de neuroloog zal niets vinden. De huisarts kan waardes zoals CRP, vitamine D, bloedarmoede meten maar zal vervolgens aan de uitslagen een andere betekenis toekennen (verschil normaalwaarde en ideaalwaarde) en er zijn lab testen die je kunt laten doen door bijvoorbeeld een orthomoleculair therapeut, die kunnen kijken welk mechanisme bij jouw tot depressie kunnen leiden. Waar vaak overheen wordt gekeken omdat het niet direct met labtesten te bewijzen is (alleen indirect) hoe de hersenen werken en wat voor een invloed dat heeft. Maar ik zou zeker verder kijken voordat je “ermee leert leven” en wat goed is je bent je al bewust van dat het ook lichamelijk kan zijn, dat kun je met gesprekstherapie niet oplossen.

    2. Ik heb tien jaren van enorme stress gehad ( waarschijnlijk ook hier PTSS ontstaan). Daarna werd ik binnen een aantal jaren doof. Een week, voordat er een cochlear implantaat geplaatst zou worden in mijn hoofd, heb ik een lichter hersenschudding opgelopen. Ik was de hele week misselijk en hoofdpijn enzo. Ik heb vijf kinderen dus het leven en de drukte ging gewoon door, en het was ook lockdown dus iedereen thuis. Na de operatie moest ik opnieuw leren horen met het implantaat en viel ook tijdelijk mijn evenwichtsorgaan uit. Het is een heel revalidatietraject om je brein opnieuw te laten horen via elektroden. Nu ben ik twee jaren verder en ben om de paar dagen overprikkeld. Hoofdpijn, misselijk, niet meer kunnen denken, regelmatig hersenmassa, zelfs mijn coördinatie gaat dan niet goed. Vervolgens gaat het geluid van het implantaat enorm galmen en echo en hoor ik slecht. Sowieso hoor ik heel slecht met het implantaat heb ben ik vermoeid van de luisterinspanning. Kortom, er loopt van alles door elkaar. Ik dacht steeds dat de overprikkeling door het implantaat kwam en de luisterinspanning. Maar nu pas begin ik te denken, dat mogelijk die hersenschudding niet goed hersteld is! Nu zal ik via mijn KNO arts een verwijzing krijgen voor een neuroloog. Maar zou die hersenschudding voor deze klachten nu kunnen zorgen? En is dat aantoonbaar? En wat is dan de link, dat ik , na een aantal uren ‘luisteren’ op een dag, deze overprikkelingsklachten heb? Tot nu toe wilde ik het zelf oplossen, en dacht dat ik gewoon moet leren rustiger te leven…. Nu werk ik al niet meer maar het leven is nog altijd wel vol communicatie met een gezin en een groot sociaal leven. En ik heb al enorm ingeleverd. Doe al aanzienlijk minder.

      1. De vraag is wat heeft tot doofheid geleid en waren die problemen beperkt tot het gehoor. Problemen in het binnenoor of aan het labyrint kunnen wel leiden tot gehoorverlies en evenwichtsstoornissen. Brainfog als dat met hersenmassa bedoeld is vaak een teken dat er ontsteking in de hersenen aanwezig is en daardoor de prikkeloverdracht vertraagd is. Overprikkeling is weer een tekort aan energie en zelfs voor het in ruststand komen heb je energie nodig. Is die er niet dan gaan de neuronen al bij een kleine trigger los. Is het aantoonbaar dat is moeilijk. De neuroloog kijkt met name naar echte ziekte, grote afwijkingen maar het gaat bij hersenklachten na hersenschudding vaak niet om grote afwijkingen, om een auto als analogie te gebruiken hij rijdt niet meer, waar niet naar gekeken wordt het werkt niet meer optimaal (de motor sputtert, soms stopt de auto dan rijdt die weer). In de functionele neurologie en functionele geneeskunde kijken we wat werkt niet optimaal wat zijn de stoorfactoren en hoe kunnen we dat weer werkend krijgen. Met optimale verzorging van de hersenen met energie, met voeding, slaapverbetering, suppletie en het trainen van de hersengebieden die niet goed werken. Dat zou hier ook verder kunnen helpen. In Nijmegen hebben we inmiddels een netwerk van therapeuten (ergotherapeuten, fysiotherapeuten, chiropractor, psycholoog, acupuncturist, osteopaat en orthomoleculair) die in samenwerking met het Radboud en de Sint Maartenkliniek cliënten behandelen om juist degenen verder te helpen die met restklachten blijven kampen. Misschien een idee om zo eens te kijken of je verder komt?

  13. Mijn zoon is vorige week hard op zijn achterhoofd gevallen . Verkrampte nekspieren en een lichte hersenschudding zijn het gevolg.
    Wat zijn nu op dit moment de beste tips om te gebruiken? Op het moment geen beeldscherm, hij is 3 dagen thuis gebleven van school maar bij even weer naar school belde juf dat hij het niet vol hield. Als die speelt valt er niet veel op.

    1. In de beginfase direct na een hersenschudding kun je nog niet helemaal inschatten hoe deze zich gaat ontwikkelen. Vaak genoemde klachten zijn hoofdpijn, wazig zien, problemen met beeldscherm kijken, niet tegen triggers zoals al te veel drukte geluid en licht kunnen….. Het advies was eerst in een donker kamer blijven en afwachten. Dat advies is inmiddels bijgesteld, dus wel actief blijven maar met mate. Belangrijk is om niet over de grens te gaan (meer energie uit te geven dan de hersenen momenteel hebben) die grens ligt bij iedereen anders. Dus kijk eerst wat de grootste trigger is (bij de een geluid, bij de ander een gesprek, bij de derde beeldscherm, bij de vierde fietsen) Stelregel is de activiteiten die je doet moet je de volgende dag in de zelfde intensiteit weer kunnen doen. Als niet, als je dus crasht na een activiteit ben je over de grens gegaan. Activiteiten die moeite kosten dus langzaam weer opbouwen. Verder is het suiker, melk en gluten even weglaten en evt magnesiumbisglycinaat gebruiken, om de overactieve glutamaatreceptoren in de hersenen te dempen.

  14. 3.5 jaar geleden ben ik voor over van de trap gevallen. diagnose gekregen van een langdurige hersenschudding.
    kan sinds dien niets meer. zit thuis en kan niet werken.
    veel klachten vermoeidheid, overprikkeling, niet goed kunnen lopen, spraak gebrek geheugen problemen en nog meer.
    neuroloog wil niets meer doen op mri is niets te zien.
    3 jaar geleden bij rijndam geweest konden toen ook niets voor mij doen maar word er toch terug naar gestuurd.
    ook al is er een mri gemaakt waar niets op te zien is kan je dan nog steeds een beschadiging in je hersenen hebben?

    1. Bij de meeste mensen ook al hebben zij chronische klachten is er op een MRI niets te zien na een hersenschudding. Andere beeldvormende onderzoeken zoals Spectscans of een functioneel MRI kunnen wel schade zichtbaar maken. Maar het gebruik hiervan is nog altijd omstreden. Dat er niets te zien is betekend niet dat er geen problemen in de hersenen zijn, dat er ontsteking aanwezig kan zijn dat de energievoorziening (verzorging met glucose en zuurstof/doorbloeding niet optimaal werkt), dat sommige verbindingen tussen neuronen niet meer goed werken… Deze en andere problemen (zoals het niet meer goed werken van sommige oogspieren, verstoorde balans, verstoring van het evenwichtsorgaan, verstoring van de input aan de hersenen waar je lichaam zich bevindt, verstoring van het autonoom zenuwstelsel waardoor je misschien in chronisch fight flight zit) worden wel degelijk bij neurologische testen zichtbaar alleen wordt hier meestal in het ziekenhuis naar disfunctie (niet meer functioneren) en niet naar niet optimaal functioneren gekeken.
      Dus ja het kan zeker dat er niets op een MRI te zien is en hopelijk dat er in toekomst betere test methodes gebruikt zullen worden, maar als je deze klachten hebt zijn er problemen in de hersenen die nog niet verholpen zijn en daar wel om vragen.

  15. Mijn dochter van 13 is geboren met vergroeide schedelnaden , waardoor ze als baby geopereerd is aan schedel en ruim een half jaar helmtherapie heeft gehad. Ook heeft ze op haar 12e een hersenschuddingschudding opgelopen agv een ongeval. Klachten nu zijn vooral geheugenproblemen, concentratie, planning, boosheid en frustratie, slapeloosheid en hoofdpijn. Ik heb in jouw reacties vaak gelezen over het trainen van hersengebieden(zoals de frontale cortex) Kun je aangeven hoe dit precies te trainen en is neurofeedback hiervan een voorbeeld? Zijn er nog aanvullende tips wat te doen?

    1. Neurofeedback is een goede methode om de hersenen te trainen. Waar ik mee werkzijn de oefeningen uit de functionele neurologie. Voor elke hersengebied zijn er andere oefeningen om de doorbloeding en daarmee de werking van een bepaald gebied te versterken. Voor de frontale cortex is dat aan de ene kant mentale inspanning waar de frontale cortex voor nodig is, spelletjes waar je beslissingen moet nemen bijvoorbeeld maar ook oefeningen met de handen bijvoorbeeld. Als je p[ you tube zoekt naar Infinity Brain Exercise Dr. Phyllis Books kom bij een video met uitleg. Deze handoefening bevordert direct de doorbloeding van de frontale cortex.

  16. Goedemorgen,
    ik heb 5 weken geleden een auto-ongeluk gehad waarbij ik achterop iemand ben gereden (60 km p/u op een stilstaande auto) en er niemand achterop mij, gelukkig.
    Op dit moment wordt ik behandeld door een fysio voor mijn nekklachten door massages en oefeningen. De banden en pezen in mijn nek zijn opgerekt, mijn nekwevels lijken ongedeerd. De lymfen in mijn nek zijn druk bezig om de afvalstoffen weg te werken.
    Ik sportte altijd regelmatig (4x in de week: 2x krachttraining en 2x hardlopen), dus ik was (aardig) fit. Sinds vorige week doe ik 2x yoga in de week.
    Mijn voeding is op orde en ik slik nu extra supplementen (vit C, multi vrouw, magnesium, omega3, extra eiwitten). Ik eet vrijwel geen zoetigheden en toevallig heb ik net een cursus gedaan (voor het ongeluk) hoe je de bloedsuikerspiegel stabiel kan houden.
    Verder heb ik een drukke baan, waarbij ik veel achter een beeldscherm (laptop) zit, vergaderingen heb en telefoontjes krijg. De telefoontjes geven mijn geen last op dit moment, maar beeldschermwerk doe ik op dit moment niet omdat ik overprikkeld raak als ik intensief mails beantwoordt.
    Wat betreft mijn hoofd: Ik voel me best wel goed, mijn energielevel gaat omhoog en ik slaap sporadisch overdag. Ik heb wel last van oorsuizen.
    Ik zou heel graag weer mijn werk langzaam opbouwen en weer gaan sporten.
    Voor de komende week/weken heb ik met werk afgesproken dat ik volledig rust houdt, zodat mijn energielevel dagelijks 100% is en ik leuke dingen kan doen. Ik ga pas weer werken als ik me helemaal goed voel en privé geen consessies hoef te doen.
    Heb je tips voor mij om mijn herstel te ondersteunen? Wat zou je me adviseren in deze relatief prille fase? En hoe merk je dat mijn bloedsuikerspiegel schommelt?
    Ik ben heel nieuwsgierig. Dankjewel alvast voor de moeite.

    1. Fijn dat je zo goed bezig bent en dat je net een cursus bloedsuiker stabiel houden hebt gedaan.
      Wat van belang is nu is 1. bloedsuiker (schommelingen vaak niet eens goed meetbaar, soms zichtbaar met 24 uurs bloedsuikermeter) maar het gaat erom wat in de cel aankomt en niet wat in het bloed zit. Symptomen van schommelingen zijn: energie verschil voor en na het eten (je licht in je hoofd voelen voor het eten, energiek of juist moe na het eten, middagsdip, niet kunnen doorslapen). Verder schrijf je beeldschermwerk is moeilijk. Veel mensen hebben na een hersenschudding oogproblemen. Sommige met scherpstellen sommige met oogbewegingen, sommigen met snelle beelden. Kijk wat je moeite kost. Kijk dat je je schermtijd beperkt, neem regelmatig een korte pauze, kijk hoeveel schermtijd je aankunt per dag, kijk of scrollen, of snelle schermwisselingen moeite kosten en zo ja doe dat langzaam. Als er geen verandering optreed is het aan te raden om een neuro-optometrist erna te laten kijken en een training te volgen. Kijk dat je goed omgaat met je oorsuizen. Je kunt door eraan te denken je oorsuizen erg versterken, de minder je aan denkt of negatieve gedachten aan koppelt de groter de kans op snel herstel. Klinkt wat vaag is het niet je autonoom zenuwstelsel kan als een soort versterker werken voor tinnitus. Als je veel sport en een whiplash hebt gehad (bijna iedereen met hersenschudding heeft een whiplash) let dan op of je je na het sporten beter voelt. Soms is het zo dat mensen hopen met sporten fitter te worden maar dat door hardlopen bijvoorbeeld zo veel druk op je nekwervels wordt uitgeoefend dat sporten op die manier averechts werkt en dat je beter op een hometrainer thuis met een witte achtergrond kunt trainen (weinig visuele prikkels weinig trillingen). Misschien helpen je deze tips wat verder!

  17. Eindelijk antwoorden! Na 1,5 jaar worstelen met klachten na een fikse hersenschudding valt alles op z’n plek na het lezen van je artikel, dankjewel.
    Ik ga met je tips en adviezen aan de slag.

    Sinds de hersenschudding ( niet de eerste in m’n leven) heb ik m’n hoofd wel 7 x licht gestoten, kan dat ook een gevolg zijn van hersenletsel?

    1. Het kan goed dat je je veel vaker begint te stoten na een hersenschudding. Als de hersenengebieden die de positie van je lichaam in de ruimte moeten verwerken en doorgeven niet goed werken, kan het zijn dat je plotseling veel vaker tegen dingen aanloopt. Den weten je hersenen gewoon niet precies waar je lichaam, je benen je handen zijn. Je kunt dat zelf testen (ook al is het een subjectieve test) door je ogen te sluiten en je voor te stellen waar je rechter voet nu is of je rechter hand en vervolgens waar je linker voet is. Als je je een kant veel makkelijker voor de geest kunt halen dan de andere kant dan kun je daaruit afleiden dat je hersenen niety weten waar de kant die je je niet voor ogen kunt halen is, dat maakt dat je vaker tegen dingen aanloopt.

  18. Hoihoi,
    Ik heb hier nog met niemand echt over gesproken maar voel aan mezelf dat het niet pluis zit,
    Op 24 Mei van dit jaar had ik een werkongeval waarbij ik mijn voorhoofd zwaar stootte aan een laaghangende betonrand. Ikzelf ben werkzaam als zorgkundige in de thuiszorg in België. Initiëel had ik geen klachten buiten een grote bult op mijn voorhoofd die lichtjesaan blauw begon te worden. De dag erop ben ik opgestaan ‘s morgens met hoofdpijnklachten maar ook misselijkheid en lichtschuw maar aangezien dit mijn vrije dag was ging ik ervan uit dat het wel ok zou komen met me gewoon een beetje rust nemen, in de namiddag kreeg ik felle jeuk aan beide ogen en ging in de spiegel kijken. Ik constateerde dat ik rond beide ogen bloeduitstortingen had. Ik ben dan direct naar mijn huisarts geweest en werd doorverwezen naar het ziekenhuis waar ze mij 1 nacht hebben opgenomen na een scan van het hoofd ter observatie. Hersenschudding was de diagnose. Ik ben 3 weken thuis geweest erna en ben dan herstart op het werk. Sedert dan kan ik heel moeilijk met drukte om en heb het heel moeilijk als het erg druk is, ik word dan echt kwaad en ben niet te genieten. Ik voel ook bij mezelf dat ik karakteriëel verander en heel graag erg op mezelf ben. Mijn zus kent mij heel goed en zij ziet het aan mijn ogen als ik mij niet ok voel.
    Is dit herkenbaar na een hersenschudding en wat kan ik hieraan doen eventueel.
    Alvast dank voor uw antwoord en fijne dag nog

    1. Niet goed tegen drukte kunnen en snel geïrriteerd raken komt vaak voor na een hersenschudding. Het laat zien dat je mentaal uithoudingsvermogen niet goed is en je hersencellen tekort aan energie hebben, zelf zo weinig energie dat ze niet in ruststand kunnen komen. Een kleine trigger (zelfs zacht geluid kan dan direct ervoor zorgen dat hersencellen afgaan waar ze normaal niet eens zouden reageren). Als je dat nu voelt, let dan op omdat het goed zo kan zijn dat je overspannen raakt. Het is aan te raden om een ergotherapeute te zoeken die met je doorloopt hoeveel kun je aan qua werk en wat is te veel. Vaak is het zo dat een aantal uur werken wel lukt maar 1 hele dag werken niet. Het lijkt erop dat sommige hersengebieden niet goed werken en beperkt energie hebben, zonder je door je energie heen gaat geeft je lichaam een signaal bij jou geval irritatie als teken dat het nu te veel is.
      Uiteindelijk worden de gebieden in je hersenen die een klap hebben gehad en nu niet goed werken alleen weer fit als je ze traint/ gebruikt maar als je elke dag over je grens moet gaan hebben je hersenen geen energie om te kunnen herstellen. Net als bij een gebroken arm. Niet gebruiken na dat de gips eraf is helpt niet en gewichten heffen helpt niet. Het zelfde geld voor je hersenen. Ook al is het niet zichtbaar, zijn bij aanhouden van klachten sommige hersengebieden niet meer fit genoeg en ben je dagelijks aan het “gewichten heffen”. Kijk wat je de meest energie kost en wees je bewust dat je emmer energie in dat hersengebied beperkt is. Dat is stap een. Wil je advies dat ingaat op jouw klachten of begeleiding om verder te komen kunnen we ook een (online) afspraak inplannen.

  19. Mijn dochter van 7 is een half jaar terug uit haar hoogslaper gevallen. Ze lag uitgestrekt voor haar bed, ze gilde heel hard maar haar lichaam bewoog niet. Toen we haar rechtop wilden zetten zakte ze als een pudding in elkaar. Toen we de huisartsenpost belden gaven ze aan dat dat inderdaad kan tengevolge van een klap op het hoofd. Toen ze even later wel kon staan leek ze wel dronken en liep overal tegenaan. Wat ik bijzonder vind is dat dit aan de telefoon afgewimpeld wordt. Maar zijn er vanuit gegaan dat ze een hersenschudding had. Begin van het schooljaar had ze iets moeite met lezen. Hebben daar aan gewerkt en ging met sprongen vooruit maar na de hersenschudding was ze alles kwijt. Ze heeft een paar maand daarna een oog migraine gekregen, en geeft steeds aan last van haar ogen te hebben. Bij de oog arts was niets te zien. Nu gaf ze van de week aan dat ze zo verdrietig is en ze het idee heeft moet goed te kunnen nadenken na de hersenschudding. Ik vond dit heel opmerkelijk voor een kind van 7.
    Zijn er verdere stappen die we voor haar kunnen doen? Op het moment krijgt ze reflex therapie.

    1. Wat vervelend zo een ongelukje! Je noemt een paar symptomen die meer inzicht geven in welk hersengebied er problemen zijn. Lopen alsof je dronken bent heeft meestal te maken met de kleine hersenen (het cerebellum) dat heel kwetsbaar is en vaak verstoord is na een hersenschudding. Bij mensen die daadwerkelijk dronken zijn zorgt de verstoring van de kleine hersenen door alcohol voor dit gedrag (moeite met evenwicht geen rechte lijn kunnen lopen vertraagde woorden) bij hersenschudding kan het zelfde gebeuren. Overal tegenaan lopen wijst op de pariëtaal kwab die van het lichaam informatie moet ontvangen en verwerken waar het lichaam zich bevind in de ruimte. Werkt dat niet dan loop je zomaar overal tegen aan. Ook moeite met lezen, of een probleem met beeldschermen ontstaat vaak na een hersenschudding. De oog volgbeweging werkt in dit geval niet meer optimaal en de ogen zijn op een andere plek gefocust dan de letter op papier. Ook oogproblemen komen vaak voor na een hersenschudding om dat de oogspieraansturing niet meer optimaal werkt of de kleine hersenen de “finetuning” van de oogbewegingen niet meer kunnen uitvoeren. Hier zou je een gespecialiseerde neuro optometrist, of orthoptist, na moeten laten kijken, bij een gewone oogarts worden deze problemen vaak gemist. Ook een chiropractor die getraind is in functionele neurologie kan hier vaak voor verbetering zorgen. Migraine komt vaak voor als gevolg van een hersenschudding net als verdriet. Verdriet na een hersenschudding is vaak een teken dat er sprake is van chronische ontsteking. Dit wordt ook “tryptophan steal” of “shunt” genoemd. Ipv serotonine, het geluk hormoon, maakt het lichaam dan van tryptofaan een ontstekingsbevorderende stof kynurenine aan. Dit zorgt voor meer ontsteking in de hersenen en serotonine tekort en daarmee depressie en vaak ook slaapproblemen. Ontsteking in de hersenen, is met voedingsaanpassing en suppletie op te lossen. Dus voeding en suppletie als basis en trainen van de hersendelen die niet optimaal werken en niet over eigen grens gaan, vooral wat betreft activiteiten die veel vragen van de hersengebieden die het al niet goed doen zou mijn advies zijn.

  20. Een jaar geleden heb ik een brug” Gekopt” met varen
    ik ben out geweest en de boot in gevallen.
    links alles gebroken ,rechts alles gekneusd.Verlamd geweest voor n paar uur.Nu nog t gevoel van brandnetels geplukt hebben in mijn handen en te pas en onpas happen naar adem
    paniekaanvallen ,duizelig en op moeie dagen dronkemansloop
    sinds kort rij ik weer kleine stukjes auto
    altijd verkouden.uitgeput. hele dagen bezig met ademoefeningen
    nervus vagus beschadigd volgens meting en herken dat
    wat kan ik doen voor verder herstel?
    mvg Ursula

    1. Hier spelen veel dingen te gelijk en meerdere gebieden in de hersenen zijn betrokken (cerebellum balans, limbisch systeem paniek, duizeligheid mogelijk vestibulair en mogelijk autonoom) dus het kan zijn dat het dan ook van meerdere kanten moet worden aangepakt. Dit is te complex om even een kort “doe maar dat” advies te geven, mijn voorstel zou zijn kom langs of laat ons een online afspraak maken en dan kijken we wat speelt er wat kun je doen welke stappen zijn nodig om weer wat rust in het hele systeem te krijgen en je hersenen de kans te geven om te herstellen.

  21. wat een goed en duidelijke blog! ik heb nog wel een vraag over de Microglia. Als deze Brandweermannen worden, kunnen deze dan ook weer terug veranderen in plantsoendienst?

    1. Als de microglia brandweermannen worden kunnen ze niet meer terug veranderen. Je hebt met voeding en lifestyle wel invloed op hoe ze zich gaan gedragen. Ze hebben 2 standen: Een is blussen en dat mag wat waterschade opleveren er moet geblust worden, stand 2 is ook wel in de functie als brandweerman, maar meer alles in de gaten houden, kleine brandjes direct blussen. Je wilt ze zo veel mogelijk in stand 2 houden, maar als dat niet voldoende is moet je soms een stap verder gaan en ze ontslaan in in die beeldspraak te blijven. Dat is niet makkelijk maar het kan wel. Als je denkt dat er sprake zou kunnen zijn van microglial priming is stap 1 herkennen van je triggers die de brandweermannen weer allemaal hoogactief laten worden zoals; stress, slaapgebrek, overtraining, infecties, voedselreacties, reacties op toxische stoffen, of weer een hersenschudding.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Schuiven naar boven