wat zijn essentiële stappen om je hersenen helpen?
Onze hersenen zijn ons meest belangrijke bezit. Ze maken ons tot ons, tot mens, tot unieke persoonlijkheid. Daarom is de angst en ellende zo groot als ze niet (meer) goed werken. Als ze niet doen wat jij wilt, wie zit dan aan het stuur? Wat moet je dan doen?
Als de hersenen niet doen wat jij wilt dan voel je je opgejaagd, angstig, duf, depressief, kun je niets meer onthouden, ben je boos op alles, moe zodra je te veel vraagt van je hersenen, onoplettend, gevoelig voor licht en geluid. Of kom je altijd te laat ook al doe je je best, leren gaat niet meer zo goed, je zit vast met je gedachten het lijkt wel als of die eigenschappen in je karakter zitten. Er is iets aan de hand, dat zie je, dat voel je en je wil er iets aan doen, maar wat?
Afwachten tot het slechter wordt, doorgaan ook al loop je regelmatig tegen de muur?
Of juist in actie komen, maar hoe dan?
Goede voeding vormt de basis voor het goed functioneren van onze hersenen. Als we niet eten wat onze hersenen nodig hebben, maar onze darm en hersenen juist belasten met verkeerde voeding, zal het succes van elke andere ingreep niet duurzaam zijn.
Als wij slapen krijgt ons immuunsysteem de ruimte om op te ruimen. De hersencellen (gliacellen) krimpen dan letterlijk zodat er ruimte komt voor het lymfesysteem (glymphatics) om op te ruimen. Dan worden afvalstoffen uit de hersenen afgevoerd, cellen hersteld, gebroken DNA wordt gerepareerd. Slaap is dus essentieel voor onze hersenen.
Chronische stress verandert de structuur van onze hersenen. Ook tast stress de hersencellen aan. Met name in de hippocampus (een van de weinige gebieden waar neuronen ook vernieuwd kunnen worden) en die geassocieerd wordt met geheugen, emoties en leren, wordt beïnvloed door stress. Zonder stressreductie is een herstel van de hersenen niet mogelijk.
Onze hersenen hebben glucose als energiebron nodig. Ook vetten (met name DHA uit vis) zijn belangrijk voor de cellmembraan (buitenhuid van de cellen) en de myelineschedes (isolatie). Onze neurotransmitters (informatieoverdracht) worden aangemaakt uit aminozuren (eiwitten). Om afvalstoffen en vrije radicalen te neutraliseren hebben we antioxidanten nodig. Tekorten van deze stoffen maken dat onze hersenen niet optimaal werken.
Klopt de balans van bepaalde stoffen in ons lichaam niet, zoals koper en zink (vaak bij adhd, autisme, dementie, depressie). Of hebben we tekort aan bijvoorbeeld vitamine D, B12, B6, foliumzuur en B3, dan kan dat diepgaande gevolgen voor onze hersenen en ons gedrag hebben. Het meten, testen of uitvragen van eventuele tekorten is van essentieel belang voor een verbetering van onze hersenen.
Als je hersenen niet goed werken en/of de bloedhersenbarriere is aangetast, is het van cruciaal belang om triggers (bijvoorbeeld games die dopamine uitputten, of voedingstoffen die een reactie oproepen) weg te laten/ te beperken. Ook toxische stoffen (zoals BPA’s, zware metalen, herbicides kunstmatige kleurstoffen, chemische ingrediënten in huidverzorgingsproducten) of muurschimmel moet worden beperkt.
Een veilige omgeving, familie, vrienden zijn van groot belang voor de gezondheid van je hersenen. Eenzaamheid verhoogd het risico op problemen in de hersenen. Andersom is het ook zo dat foute vrienden, of de verkeerde omgeving oud gedrag belonen en nieuw gedrag afwijzen. Wil je je hersenen herstellen omgeef je met mensen die je goed doen!
Bewegen verbeterd de doorbloeding van het brein, verbeterde doorbloeding (en de aanmaak van BDNF) maakt dat je in sommige gebieden van de hersenen nieuwe hersencellen aan kan maken. Ook zorgt beweging ervoor dat er zowel stofjes aan worden gemaakt (neurotrofines), die ervoor zorgen dat de neuronen (hersencellen) overleven, als ook neurotransmitters worden aangemaakt. Voor gezonde hersenen is beweging noodzakelijk.
Hersenen hebben uitdaging nodig, worden de hersencellen niet gebruikt sterven ze af. Los van een paar gebieden in de hersenen waar wel nieuwe hersencellen worden aangemaakt worden hersencellen (en hartcellen) in tegenstelling tot de meeste andere cellen in ons lichaam nooit meer vervagen na de geboorte. Deze cellen moeten goed onderhouden, getraind en gebruikt worden willen we ze tot op hoge leeftijd behouden.