Hartritmevariabiliteit HRV

Hartritme variabiliteits- meting is een wetenschappelijk onderbouwde methode, die inzicht geeft in je mentale en fysieke balans door het meten en analyseren van je hartslag.

Uit de hartslag valt bij nauwkeurige meting veel af te lezen. In tegenstelling tot wat we soms denken tikt ons hart helemaal niet zo regelmatig als een klok. We weten dat het wat sneller tikt als we ons inspannen, wat langzamer als we zitten en wat hoger als er iets spannends gaat gebeuren. Maar er is nog meer.
Onze hartslag wisselt niet alleen bij elke activiteit, maar ook tijdens een activiteit is de tijdspanne tussen de hartslagen verschillend. Heb je bijvoorbeeld een hartslag van 75 slagen per
minuut, dan geeft dat alleen het aantal hartslagen per minuut aan, maar tijdens die minuut slaat je hart niet precies elke seconde even snel. Het tempo versnelt en vertraagt voortdurend, en de
tijdsintervallen tussen hartslagen wisselen constant. Dit wordt Hart Ritme Variabiliteit (HRV) genoemd.

De variabiliteit van ons hartritme kan worden gemeten en verteld ons veel over onszelf, over de toestand van ons lichaam, onze gezondheid, hoe fit wij zijn en over de balans tussen lichaam/hart en geest/hersenen. Hartritme variabiliteit weerspiegelt de werking van het autonome zenuwstelsel (AZS). Het autonome zenuwstelsel regelt alles waar we niet bewust over na hoeven denken, lichamelijke functies zoals ademhaling, hartslag, temperatuur, bloeddruk, vertering en herstel. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee takken, de sympathicus (gas geven en fight, flight) en de parasympathicus (remmen en rest, digest) In een gezond lichaam en als we lekker in ons vel zitten zijn de twee takken van het AZS in balans.

Deze omschrijving van het AZS (fight /flight en rest /digest) geeft echter alleen op grote schaal aan welke tak wanneer actief is. Maar als we inzoomen dan zien we dat de sympathicus en de parasympathicus ook op hele kleine schaal ook actief zijn. Inademen wordt aangestuurd door de sympathicus en uitademen door de parasympathicus. Zo veroorzaakt diep doorademen direct een andere activatie van de parasympathicus dan oppervlakkig gestrest ademen.

Bij elke inademing gaat onze hartslag lichtjes omhoog en bij elke uitademing lichtjes omlaag.

Al deze autonome functies (ademhaling, lichaamstemperatuur..)veranderen een heel klein beetje tijdens elke emotie of gedachte. Zo krijgen wij als we zo gedetailleerd naar alle subtiele verandering van onze hartslag kijken niet alleen inzicht in onze ademhaling en de toestand van ons hart, maar zien ook hoeveel invloed een emoties, gedachten of stress heeft op ons systeem hebben.

Zichtbaar maken 

Deze processen zijn zo subtiel en onbewust dat we ze normaliter makkelijk voor onszelf en anderen
kunnen verstoppen. Door deze onbewust lichamelijke reacties zichtbaar te maken kunnen we naar binnen lijken (zonder gevoelens onder woorden te hoeven brengen) en zien wat er in ons gaande is of we in evenwicht (dan zijn grote golvende bewegingen te zien bij een meting) zijn, of bewust of onbewust gestrest (dan zijn nerveuze, onregelmatige bergen en dalen te zien). Naast bewustwording, waar je inzit kun je het zichtbaar maken ook gebruiken om te leren hoe je
bewust een bepaalde status op kunt roepen en dat maakt dit instrument zo interessant. Voor mensen die lang, onbewust in chronische stress hebben geleefd, kan het bijvoorbeeld heel vreemd en onwennig aanvoelen om voor het eerst weer ontspanning te voelen. Het kan zelfs een tijdje duren tot het lichaam ontspanning weer als prettig kan ervaren.

Waarom is het hebben van een grote hartritme variabiliteit van belang?

Net als een goede zanger, die als hij een groot stem bereik heeft, makkelijker van hoog naar laag kan gaan en daardoor niet snel een stuk te moeilijk zal vinden, kunnen wij, als we grotere variabiliteit hebben ook makkelijker ingewikkelde passages aan. Hebben we echter maar een klein bereik, dan kunnen we alleen harder of zachter zingen en zullen grote moeite hebben met complexe melodieën.